گره دارو چرا باز نمی‌شود؟ | یک آمار عجیب از بازار دارو + اینفوگرافیک
تاریخ انتشار: ۲۰ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۸۸۴۲۹
همشهری آنلاین - مریم سرخوش: گره زنجیره تامین و توزیع دارو و تجهیزات پزشکی با وجود تلاش‌هایی که طی یک‌سال و نیم اخیر پس از اجرای طرح دارویار برای رفع مشکلات صورت گرفته، هنوز باز نشده است. کمبودها به‌ویژه درباره داروهای معمولی به‌شدت گذشته نیست، اما دسترسی بیماران به برخی داروها با برندهای خاص و خارجی و بیماری‌های صعب‌العلاج همچنان محدود است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
البته براساس اعلام سازمان غذا و دارو، صنعت دارویی کشور اکنون به‌خودکفایی صددرصدی رسیده، اما مشکل اینجاست که همین حالا هم فعالان صنعت دارو از کاهش شدید مواداولیه و تخصیص نیافتن ارز خبر می‌دهند. داروخانه‌ها به‌دلیل پرداخت نشدن مطالبات‌شان قادر به تامین نقدینگی جدید نیستند و تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی هم با ۷ هزار میلیارد تومان بدهی پرداخت نشده دست و پنجه نرم می‌کنند؛ مشکلاتی که اگر به سرعت برطرف نشوند، می‌توانند بازار دارویی و درمانی کشور را طی چندماه آینده با بحران مواجه کنند؛ بحرانی که از نگاه مجلس هم دور نمانده و دیروز در جلسه «سؤال از وزیر بهداشت» و «بررسی مشکلات زنجیره تامین و توزیع دارو و تجهیزات پزشکی» (اینجا بخوانید) محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس به وزارت بهداشت ۲ماه مهلت داد تا مشکل دارو و درمان مردم را حل کند.
قالیباف اعلام کرد: «حدود ۱۵۰ قلم دارو در کشور محدودیت دارد و ۶۵ قلم دارو هم کمبود جدی. شهروندان هم دائم گلایه می‌کنند که شرایط تا ۲ یا ۳ماه قبل اینگونه نبوده، اما الان اصلاً دارویی که مورد استفاده آنهاست پیدا نمی‌شود. تا ۲ماه آینده باید شاهد اصلاح وضعیت دارو و آثار آن در جامعه باشیم.»
چه بر سر بازار دارو آمد؟کمبود دارو طی سال‌های اخیر همواره وجود داشته، اما بیشترین کمبودها درباره بیماری‌های خاص بوده و بیماران مجبور بودند که در بازار سیاه و ناصرخسرو تهران داروهای مورد نیازشان را با قیمت گزافی از دلالان دارو خریداری کنند؛ دارویی که همیشه ارز دولتی و حمایتی داشت و با قیمتی ارزان تامین می‌شد، هر چند بسیاری از کارشناسان حوزه دارو، تخصیص ارز دولتی به این حوزه را چالش بزرگ و عامل ناتوانی اقتصادی صاحبان این صنایع می‌دانستند؛ چون به همین دلیل قیمت تولید دارو واقعی تعیین نمی‌شد و هزینه‌های داروسازان را تامین نمی‌کرد. بهار ۱۴۰۱ بود که کارد به استخوان صاحبان صنایع داروسازی رسید و در نامه‌ای سرگشاده به رئیس‌جمهور از تعطیل شدن خطوط تولیدی‌شان خبر دادند.
پس از آن بود که در تیر ۱۴۰۱ طرح دارویار با هدف اصلاح سیاست‌های ارزی اجرا شد و ارز دولتی ۴۵۰۰ تومانی جای خود را به ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی داد تا دارو پس از سال‌ها، قیمت واقعی بگیرد. (اینجا بخوانید) قرار شد مابه‌التفاوت این اصلاح ارزی هم به سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت شود تا داروها پوشش بیمه‌ای داشته باشند و دارو برای مردم گران نشود، اما در آستانه ۳ ماهگی اجرای طرح دارویار هشدار فعالان صنایع داروسازی محقق شد و برای نخستین‌بار در کشور حتی داروهای آنتی‌بیوتیک ساده و تولید داخل دچار کمبود شدند؛ وضعیتی که پاییز سال گذشته مشکلات زیادی را رقم زد و وزارت بهداشت را مجبور به واردات فوریتی کرد. در ادامه اما وضعیت کنترل و کمبودها تا حدودی برطرف شد تا ۹ماه امسال بدون بحران‌های جدی در تامین دارو سپری شود، حالا دوباره همان وضعیت در حال تکرار است.
صاحبان صنایع داروسازی باز هم از تامین نشدن نقدینگی مورد نیازشان خبر می‌دهند و اینکه نتوانسته‌اند مواداولیه مورد نیازشان را خریداری کنند. حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم دیروز در جلسه سؤال از وزیر بهداشت از کمبود داروهای حیاتی خبر داده و گفته: «تعداد کمبودهای دارویی امسال کاهش پیدا کرد، اما اکنون داروهایی دچار کمبود شدند که به‌شدت حیاتی هستند؛ ازجمله داروی بیماران قلبی، بیماران پیوند کلیه و گولوکوم» نکته‌ای که البته بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت آن را تأیید نمی‌کند. او در این‌باره گفته: «وضعیت دارو نسبت به سال قبل بهتر شده و فعلا کمبود دارو نداریم. امسال بیماری‌های تنفسی و بحث عفونت‌ها و آنفلوآنزا هم زیاد بود، اما کمبودی درباره آنتی‌بیوتیک و داروهای بیهوشی رخ نداد.»
بیشتر بخوانید
توضیح عین‌اللهی درباره مافیای دارو افزایش ۷۰ درصدی هزینه مواد اولیه آنتی‌بیوتیک‌ها ذره‌بین مجلس روی طرح «دارویار» سازمان دستگاه چاپ پول و ارز ندارد! چرا بازار دارو التهاب دارد؟نکته مهم این است که قرار بود گرانی‌های اصلاح سیاست‌های ارزی گریبان مردم را نگیرد، اما گزارشی که دیروز کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در جلسه پاسخ از وزیر بهداشت ارائه کرد، نشان می‌دهد که نه‌تنها پوشش بیمه‌ای در این‌باره به‌خوبی صورت نگرفته که هزینه‌های درمان و خرید دارو برای مردم چند برابر هم شده است؛ مشکلی که رئیس کمیسیون بهداشت مجلس هم آنها را تأیید و تأکید می‌کند: «یک بخش این مسئله به سازمان برنامه و بودجه برمی‌گردد که تخصیص بموقع بودجه را نداشته و منجر به افزایش بدهی بیمه‌ها به مراکز درمانی و به تبع آن افزایش بی‌سابقه حجم مطالبات شرکت‌های پخش و تامین‌کننده دارو شده است.(اینجا بخوانید)
از سوی دیگر تأخیر دیرهنگام در پرداخت مطالبات داروخانه‌ها از سوی سازمان‌های بیمه‌گر هم منجر به بروز مشکلات اقتصادی زیاد و زمینه‌ساز تخلفاتی ازجمله اعمال نکردن برخی نسخ و افزایش پرداخت از جیب بیماران شده است.» در بخشی از این گزارش عملکرد دستگاه‌های متولی در حوزه مدیریت زنجیره تأمین و توزیع دارو در کشور به‌ویژه پس از اجرای طرح دارویار هم ارزیابی شده که نشان می‌دهد اقدامات مؤثری برای رفع موانع و مشکلات موجود در کمبودهای دارویی در ماه‌های ابتدایی اجرای طرح دارویار انجام گرفته، اما کمبود و افزایش بی‌رویه قیمت برخی از اقلام دارویی و به تبع آن افزایش هزینه‌های درمان برای مردم هم وجود داشته است. مواردی ازجمله تخصیص نیافتن منظم اعتبارات از سوی سازمان برنامه و بودجه، ضعف در تأمین بموقع نیازهای ارزی و ارز مرغوب، ناهماهنگی در حوزه تصمیم‌گیری (وزارت بهداشت و درمان، سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی)، برخی مصوبات شورای‌عالی بیمه سلامت، عدم‌پاسخگویی مناسب به نیاز صنعت داروسازی و... در این‌باره دخیل بوده است. این مسئله را بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت هم تأیید می‌کند.
او در جلسه دیروز مجلس با اشاره به تشکیل قرارگاه تدابیر ویژه دارویی در این‌باره توضیح داده: «تامین ارز برای واردات مواداولیه و داروها یک مسئله مهم است. بحث سفارش و تامین نقدینگی برای بخشی از داروها و مواداولیه هم بسیار مهم است. با توجه به اجرای طرح دارویار و تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی به تسهیلات و نقدینگی بیشتری احتیاج است.» عین‌اللهی به چند دستاورد خوب طی ۱.۵ سال گذشته هم اشاره کرده و گفته «امسال ۳.۵ میلیارد دلار ارز برای دارو و تجهیزات اختصاص پیدا کرد که با دستور معاون اول رئیس جمهور ۵۰۰ میلیون دلار به آن اضافه شد. ۲.۵ میلیارد دلار آن تامین شده و به طور تقریبی حدود ۱.۱ میلیارد دلار تا پایان سال برای حل مشکلات نیاز داریم. با اجرای طرح دارویار اجرای نسخه الکترونیک هم ۹۰ درصد افزایش پیدا کرد؛ تامین برخی داروهای تک نسخه‌ای هم از ۴ ماه به ۱۰ روز کاهش پیدا کرد. در بودجه ۱۴۰۲ درخواست ۱۰۵ همت برای تأمین دارو و تجهیزات پزشکی داشتیم اما ۶۹ همت اختصاص پیدا کرد، انتظار می رود در بودجه ۱۲۵ همت برای دارو پیش‌بینی و در مسیر خودش هزینه شود.».
گرانی داروهای بدون بیمهژالبته سیدحیدر محمدی، معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو چندی پیش درباره کمبودها و گرانی داروها به همشهری گفته بود: «برخی کمبودها به‌صورت منطقه‌ای وجود دارد، اما در کل کمبود دارو نداریم. باید به‌صورت موردی کمبود دارو اعلام شود که دلیل آن را بررسی کنیم. تمام داروهای موجود در کشور قیمت‌گذاری می‌شوند و به جز چند قلم داروی تولید داخل برای درمان بیماران سرطانی و ام‌اس سایر داروهای موجود قیمت پایینی دارند. اگر گلایه‌ای از گرانی دارو از سوی مردم مطرح میشود، مربوط به داروهایی است که بدون بیمه هستند.» به‌گفته محمدی در سامانه تی‌تک بخش‌های مختلف در مورد قیمت و اطلاعات دارو و داروهای کمیاب وجود دارد و مردم می‌توانند آنها را مشاهده و درصورت بروز تخلف هم شکایات خود را به سامانه ۱۹۰ اعلام کنند.
یک آمار عجیب از بازار داروطرح دارویار اجرا شد و قرار بود هدف‌های اعلامی دولت ازجمله توزیع یارانه دارو متناسب با نیاز بیماران، بهره‌مندی همه دهک‌های درآمدی از یارانه، کنترل قاچاق معکوس و رشد صادرات رسمی دارو محقق شود، اما گزارش جدید مجلس نشان می‌دهد که این دستاوردها با وجود تمام تلاش‌ها محقق نشده است؛ ازجمله اینکه اقلام وارداتی قبلی قرار بوده تا زمان اتمام موجودی مشمول افزایش قیمت نشوند، اما به‌تدریج اصلاح قیمت صورت گرفت و در نتیجه منجر به گرانی داروهای تولیدی شد که هزینه اضافه به بیماران تحمیل کرد. این در حالی است که قرار بود بودجه دارویار به‌صورت نشان‌دار مصرف شود که این مسئله هم تاکنون محقق نشده و فعالان این حوزه به‌دلیل معوقات قابل توجه با مشکلات زیادی در تامین و عرضه دارو مواجه هستند.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: وزارت بهداشت و درمان سازمان غذا و داروی ایران دارو مجلس شورای اسلامی اجرای طرح دارویار بهداشت و درمان دارو و تجهیزات تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت وزیر بهداشت گرانی دارو کمبود دارو بازار دارو عین اللهی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۸۸۴۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بلایی که با خوردن ۴ استامینوفن سرتان می‌آید
به گزارش خبرآنلاین، اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخاب‌تان توصیه‌ای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.
همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت داروی بدون و نسخه یعنی OTCها را هم افزایش داده چون پوشش بیمه‌ای ندارند. به‌نظر می‌رسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بی‌رویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان می‌کند. به‌گفته این کارشناس حوزه دارو، مسکن‌ها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را به‌عنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت این داروها پس از اصلاح سیاست‌های ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را هم‌رتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.
عوارض حاد و مزمن
فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان می‌کند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعه‌کننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانه‌های کشور در حالی انجام میشود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمی‌شود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمی‌بییند و مستقیما دارو را مطالبه می‌کنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه می‌کند.
او با تاکید بر این که داروهای OTC به‌معنای صددرصد بی‌خطر نیستند، ادامه می‌دهد: این داروها می‌توانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرف‌کننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه میشود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سال‌ها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. به‌عنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها به‌تدریج دچار نارسایی میشود.
مصرف آسیب‌زای ۴ استامینوفن
فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان می‌کند: این دارو را مردم به‌عنوان یک داروی بی‌ضرر یا کم‌ضرر می‌شناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلی‌گرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.
او تاکید می‌کند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.
عفونت را خودسرانه درمان نکنید
این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان می‌کند: برخی در مواجهه با اسهال به‌دنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها هم کند چون آنتی‌بیوتیک جزو داروهای OTC نیست.
عوارض نسل قدیم سرماخوردگی‌ها
فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیت‌های فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح می‌دهد: نسل قدیم این داروها خواب‌آوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیش‌از اندازه آنتی‌هیستامین‌ها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه میشود. نسل جدید این داروها خواب‌آوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.
داروی توصیه‌ای نخرید
به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه می‌کند.
فاطمی در توضیح بیشتر بیان می‌کند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمی‌شود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکن‌ها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه می‌توانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکن‌های متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز به‌اصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
نظر پزشک را بپرسید
فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان می‌کند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.
او ادامه می‌دهد: فرد مبتلا به بیماری‌های قلبی که داروی وارفارین استفاده می‌کند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک و مسکن هم می‌تواند کارایی آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد.
به گفته این کارشناس دارویی، اوتی‌سی‌ها همچنین می‌توانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده می‌کنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.
فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان می‌کند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کم‌رنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه می‌کنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه می‌گیرند. درحالی‌که این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.
او تاکید می‌کند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدم‌دسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرف‌کنندگان قرار دارد و می‌توان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.
این کارشناس دارویی هشدار می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از داروهای OTC توصیه نمی‌شود چون می‌تواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها به‌تدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
اثر معکوس برخی داروها
اینطور گفته میشود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها میشود و فاطمی در این باره می‌گوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمی‌کند. مثلا درباره آنتی‌بیوتیک‌ها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتری‌های بدن با آنها سازگاری پیدا می‌کند و باید آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر تجویز شود.
او ادامه می‌دهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود می‌تواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم می‌توانند این شرایط را به‌وجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یک‌بار تغییر کنند.
۴۷۲۳۶
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900064
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد